Αρχιτέκτονες: AREA, Architecture Research Athens
Στυλιανή Δαούτη, Γιώργος Μητρούλιας, Μιχάλης Ραυτόπουλος, Λάμπης Τοζάι
Το Ξενοδοχείο Εμπορικόν είναι ένα εξαιρετικό πενταώροφο νεοκλασσικό κτήριο υπό ανακαίνιση στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας. Η επανάχρησή του ως ξενοδοχείο μετά από χρόνια εγκατάλειψης ορίζεται με βάση δύο αντίθετες συνθήκες. Από τη μία, αυστηροί περιορισμοί επιβάλλουν την ανάδειξη της τυπολογίας του κτηρίου, ως ένα κέλυφος από πλάκες και τοίχους που δεν μπορούν να μετακινηθούν. Από την άλλη, η ταυτότητά του, συνυφασμένη με το εμπόριο, ενέχει μια σχεδόν εφήμερη διάσταση της εμπορικής δραστηριότητας της οδού Αιόλου. Ακόμα και σήμερα που η περιοχή έχει γίνει το επίκεντρο της κοινωνικής ζωής της Αθήνας, διατηρείται η λειτουργία της ως εμπορικό κέντρο.
Σε αυτό το πλαίσιο ο επανασχεδιασμός του Εμπορικόν δεν υπακούει σε μία συμβατική “τουριστική” αντίληψη ενός καταλύματος φιλοξενίας αλλά στηρίζεται στην επιμέλεια μια σειράς αντικειμένων-εμπορευμάτων και δράσεων, που τοποθετούν τον επισκέπτη μέσα στην πόλη.
Μέσα από τη συνεργασία με εμπορικές και πολιτιστικές υποδομές της περιοχής, οι “συμμετέχοντες” στο ξενοδοχείο θα έχουν τη πρόσβαση σε συναυλιακά γεγονότα, ποδηλατοδρομίες, γεύματα σε εστιατόρια της περιοχής, ακόμα και στη διακόσμηση του δωματίου τους με φυτά από το παραδοσιακό ανθοπωλείο της πλατείας Αγίας Ειρήνης. Μέσα από τις εξωστρεφείς αυτές δράσεις το ξενοδοχείο μετατρέπεται σε κομβικό σημείο διαφορετικών “χάρτών” της πόλης.
Στο εσωτερικό, περισσότερα εσωστρεφή προγράμματα ενεργοποιούν τον διατηρητέο κοινόχρηστο διάδρομο και την ιστορική ξύλινη σκάλα. Εδώ οι συμμετέχοντες-ένοικοι μπορούν να απολαύσουν τη μουσική από ανερχόμενα μουσικά συγκροτήματα στο loungeμουσικής, να απομονωθούν στην ηρεμία του μικρού θερμοκηπίου στον ακάλυπτο ή να απολαύσουν απεριτίφ στην μικρή βεράντα της στέγης. Στα δωμάτια μια σειρά από προϊόντα αθηναϊκής παραγωγής δεν διακοσμούν απλά αλλά προσφέρουν και δυνατότητα αγοράς και κατανάλωσης. Εδώ, η ιδέα του “σουβενίρ” έχει να κάνει λιγότερο με την αγορά ενός αντικειμένου-φετίχ και περισσότερο με την απόκτηση, μέσα από τη χρήση, ενός αυθεντικού ταξιδιωτικού αντικειμένου. Με αυτόν τον τρόπο, η εμπειρία της πόλης ξεκινάει ήδη μέσα από το ξενοδοχείο.
Μαζί, το σύνολο εξωστρεφών και εσωστρεφών δράσεων δημιουργούν ένα δυναμικό και εφήμερο πεδίο ανταλλαγής, θολώνοντας τα όρια μεταξύ ξενοδοχείου και πόλης, εμπορίου και αναψυχής.
Η έμφαση στην εφήμερη διάσταση, σε αντιδιαστολή με το άκαμπτο διατηρητέο κέλυφος, αναδεικνύεται και μέσα από το σχεδιασμό των εσωτερικών. Τα ψηλοτάβανα δωμάτια παρουσιάζονται ως ενιαίες χωρικές οντότητες όπου τα λουτρά και άλλες βοηθητικές χρήσεις είναι διασκορπισμένες στην περιφέρεια. Τα παραδοσιακά λαβομάνο είναι ανοιχτά, το ίδιο και οι υπόλοιποι υγροί χώροι, με ημιδιάφανα χωρίσματα από γυαλί, διατηρώντας κάτι από την αυθεντική ατμόσφαιρα των παλιών δωματίων όπου δεν υπήρχαν ξεχωριστές τουαλέτες. Η διαφάνεια μεγιστοποιείται και το ύψος όλων των στοιχείων διατηρείται αρκετά κάτω από τα 4 μέτρα, μεγιστοποιώντας την αίσθηση ευρυχωρίας και επιτρέποντας να αναδειχθεί αυτούσια η αρχική τυπολογία, οι τοίχοι και οι οροφές με τον ζωγραφικό διάκοσμο. Το μοναδικό διαχωριστικό σε κάθε δωμάτιο είναι στην ουσία μια κουρτίνα, που περιτυλίγει το δωμάτιο σαν κουκούλι. Το υφασμάτινο αυτό στοιχείο είναι άμεση αναφορά στα χαρακτηριστικά υφασματάδικα της περιοχής και ταυτόχρονα επιτρέπει την adhocκατοίκηση των δωματίων από τους αστικούς ταξιδιώτες: οι συμμετέχοντες-ένοικοι μπορούν να ελέγχουν το βαθμό ανοιχτότητας και ιδιωτικότητας μέσα στο δωμάτιο, απλά μετακινώντας τη θέση της κουρτίνας.
(Ιούνιος 2014)