Ο σύγχρονος τρόπος ζωής και η εξέλιξη στις μετακινήσεις, έχουν κάνει το ταξίδι αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης ζωής για λόγους ξεκούρασης και φυγής από την καθημερινότητα των μητροπόλεων. Αλλά ταυτόχρονα και σημαντικό μέρος της δουλειάς πολλών σύγχρονων επαγγελματιών. Σαν αποτέλεσμα ο επισκέπτης ενός ξενοδοχείου σήμερα έχει απαιτήσεις από τους ξενοδοχειακούς χώρους, που πολλές φορές υπερβαίνουν την πρότερη παραδοσιακή αντίληψη για τη φιλοξενία. Πλέον χώροι άνετοι και εντυπωσιακοί, που να ικανοποιούν τις ανάγκες του για άνεση, ηρεμία και αίσθηση πολυτέλειας είναι προαπαιτούμενα για έναν επισκέπτη. Ο αρχιτεκτονικός φωτισμός σε αυτό το σημείο παίζει καθοριστικό ρόλο.
Το φως, σαν φαινομενικά άυλη ενέργεια μπορεί να υποβάλει τους επισκέπτες και να τους δημιουργήσει την επιθυμητή αίσθηση φιλοξενίας. Φυσικά αυτό δεν είναι μια διαδικασία καθόλου εύκολη, και απαιτεί τις υποδείξεις ενός μελετητή φωτισμού.
Τα ζητούμενα είναι κυρίως τρία:
Όσον αφορά στους ιδιοκτήτες και τους εργαζόμενους, είναι η οπτική άνεση σε συνδυασμό με την αίσθηση ποιότητας. Ο αρχιτεκτονικός φωτισμός, κυρίως των προσόψεων και του εξωτερικού χώρου ενός ξενοδοχείου, μπορεί να δώσει την αίσθηση κύρους και να κάνει το κτήριο να ξεχωρίσει από τον περίγυρό του, βοηθώντας έτσι να εντυπωθεί στη συνείδηση των περαστικών σαν σημείο φιλοξενίας με ποιότητα στον συγκεκριμένο τόπο.
Κάτι τέτοιο βέβαια μπορεί και πρέπει να γίνει με τρόπο που να αναδεικνύεται η αρχιτεκτονική του κτηρίου, και με τη μικρότερη δυνατή επιβάρυνση στο πρόβλημα της φωτορρύπανσης.
Το τεχνητό φως μπορεί να συμβάλει στη δημιουργία ενός σκηνικού που δεν είναι δυνατόν να στηθεί την ημέρα, προσφέροντας μια νέα παρουσίαση που όχι μόνο δεν προσβάλλει την εικόνα της ημέρας, αλλά της προσφέρει μια ενδιαφέρουσα διαφορετική άποψη.
Όσον αφορά στους επισκέπτες, για εκείνους είναι σημαντικό να αισθάνονται πως βρίσκονται σε ένα κτήριο αξιόλογο, και πάνω απ’όλα σε κάθε τους δραστηριότητα να χαίρονται οπτικής άνεσης και αίσθησης ζεστασιάς. Αλλά είναι τόσες οι δραστηριότητες που μπορεί να φιλοξενούνται σε έναν ξενοδοχειακό χώρο, που θα πρέπει να διαχωρίζονται και να φωτίζονται κατάλληλα σε κάθε περίπτωση.
Χώροι εργασίας, όπως συνεδριακές αίθουσες, θα πρέπει να προσφέρουν ικανά επίιπεδα φωτεινότητας και κατάλληλη θερμοκρασία φωτός ώστε να μπορούν να πραγματοποιηθούν οι δραστηριότητες του διαβάσματος κλπ χωρίς κόπωση. Αντίθετα, σε χώρους όπως το εστιατόριο ή τα σαλόνια, δεν απαιτούνται τόσο υψηλά επίπεδα φωτισμού, όσο μια ζεστή ατμόσφαιρα.
Ενώ στα δωμάτια, είναι σημαντικό να προσφέρεται στον επισκέτπη η δυνατότητα να διαμορφώνει ο ίδιος την ένταση του φωτισμού ανάλογα με τη διάθεση ή τη δραστηριότητα που θέλει να πραγματοποιήσει. Όσο για τους χώρους wellness και spa, η μελέτη φωτισμού μπορεί να είναι πια μια διαδικασία πολύ περίπλοκη, αλλά και συνάμα πολύ ενδιαφέρουσα.
Τη δεκαετία του ’50 ο μελετητής R. Kelly ενσωμάτωσε στις πρότερες αντιλήψεις για το φωτισμό τις κλασικές πλέον έννοιες: του «φωτός για να δεις», «να κοιτάξεις», και «να εξετάσεις».
Διαχωρίζοντας έτσι τρεις καταστάσεις επιπέδου και αντιθέσεων φωτεινότητας ανάλογα με τη λεπτομέρεια της δραστηριότητας που καλείται να εξυπηρετήσει ο φωτισμός. Στην περίπτωση του φωτισμού των χώρων wellness θα έπρεπε ίσως να προσθέσουμε την έννοια του «φωτός για να αισθανθείς». Είναι εύκολο να την αντιληφθούμε αν σκεφτούμε τα αραβικά χαμάμ, εκεί όπου το φυσικό φως παίζει ένα ρόλο σχεδόν σκηνογραφικό και υποβάλλει τον επισκέπτη. Και είναι τα αραβικά μπάνια όπου οι αξίες που περιγράφει ο Τανιζάκι στο «εγκώμιο της σκιάς» φαντάζουν πιο ξακάθαρες από ποτέ. Η σκιά δίνει νόημα στο φως και τα παιχνίδια εναλλαγών στο ανατολίτικο σκηνικό δημιουργούν μια ατμόσφαιρα αισθησιασμού και ηρεμίας.
Στους σύγχρονους χώρους wellness ο επισκέπτης αναζητώντας την χαλάρωση επιθυμεί πάνω απ’όλα ένα φωτισμό ατμοσφαιρικό. Θα ήθελε να βυθιστεί σε έναν χώρο που θα του επιτρέπει να ξεχάσει το καθημερινό στρες και όπου ο φωτισμός θα ασκεί και αυτός μια δύναμη χαλαρωτική. Κατά τη διάρκεια της ημέρας, το φυσικό φως μπορεί να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο, ενώ όπου δεν είναι δυνατόν, προβολείς τοποθετημένοι στην οροφή μπορούν να δώσουν την αίσθηση του φυσικού φωτός. Ωστόσο καμία φωτεινή πηγή δεν πρέπει να θαμπώνει τους επισκέπτες όταν κοιτούν ψηλά καθισμένοι σε μια ξαπλώστρα. Μια προσεγμένη μελέτη φωτισμού με κατάλληλα προσανατολισμένες δέσμες φωτός μπορεί να προσφέρει την αίσθηση ευεξίας χωρίς θαμβώσεις. Χρησιμοποιώντας διάχυτο φως δημιουργείται ένα ήπιο περιβάλλον όπου μεμονωμένες εξάρσεις με κατευθυνόμενες δέσμες μπορούν να δημιουργήσουν ενδιαφέρουσες αντιθέσεις. Ενώ το χρώμα μπορεί να γίνει ένα ισχυρό εργαλείο υποβολής του επισκέπτη. Τα σύγχρονα μέσα είναι στο πλευρό του μελετητή φωτισμού, αφού με τον προγραμματισμό των εναλλαγών σε χρώματα, εντάσεις και εφέ, ο ατμοσφαιρικός φωτισμός μπορεί μέχρι και να συντονιστεί με την κατάλληλη μουσική.
Η τεχνογνωσία βέβαια είναι απαραίτητη σε όλη τη διαδικασία, και φυσικά και στο καθαρά τεχνικό κομμάτι. Τα φωτιστικά σώματα σε τέτοιους χώρους απαιτούν ένα επίπεδο προστασίας αυξημένο. Θα πρέπει να είναι ερμητικά κλεισμένα από κατασκευής έναντι στους πίδακες ή την πίεση του σταθερού νερού και οι μηχανικές συνδέσεις τους θα πρέπει να εγγυώνται αντίσταση σε υγρές ζώνες. Ενώ δεν θα πρέπει να ξεχνάμε το αναπόσπαστο κομμάτι της δουλειάς ενός μελετητή φωτισμού σήμερα, την εξοικονόμηση ενέργειας, κάτι που υπερβαίνει τη χρήση οικονομικών λαμπτήρων όπως πιστεύουν οι περισσότεροι. Ένας φωτισμός οικονομικός προϋποθέτει κυρίως ένα σχεδιασμό με ποιότητα, δίνοντας τα επίπεδα φωτισμού που χρειάζονται σε κάθε χώρο χωρίς υπεράριθμα φωτιστικά και υπερβολές. Τελικά ένας ποιοτικός φωτισμός είναι ταυτόχρονα και οικονομικός φωτισμός.
(*) Έλενα Ανάγνου: Αρχιτέκτων Μηχανικός ΕΜΠ, εξειδικευμένη σε θέματα αρχιτεκτονικού φωτισμού και βιοκλιματικού σχεδιασμού (MsC Αρχ/κή, Ενέργεια & Περιβάλλον UPC). Έχει συνεργαστεί με τεχνικές εταιρίες και αρχιτεκτονικά γραφεία, αλλά και με το διεθνούς φήμης γραφείο αρχιτεκτονικού φωτισμού ΒMLD στη Βαρκελώνη. Γυρίζοντας στην Αθήνα ίδρυσε με τον Ισπανό αρχιτέκτονα Oscar Perez το αρχιτεκτονικό γραφείο archetypo, που ασχολείται με το σχεδιασμό ή την ανακαίνιση, τον αρχιτεκτονικό φωτισμό και τον σχεδιασμό με βιοκλιματικά κριτήρια επαγγελματικών χώρων και κατοικιών, ξενοδοχείων και χώρων εστίασης. ARCHETYPO – light – architecture – bioclimatic, www.archetypolab.com
Πηγή: hoteldesign.gr