Εκ μέρους της Οργανωτικής Επιτροπής θα ήθελα να σας ευχαριστήσω που βρίσκεστε σε τόσο μεγάλο αριθμό σήμερα μαζί μας.
Οι παραδοσιακοί μας οικισμοί είναι η ζωντανή μακραίωνη έκφραση της ιστορίας μας όπως την παρέδωσε ο χρόνος από τις έντονες και πολυκύμαντες ανελίξεις του βίου των Ελλήνων.
Η δυναμική προστασία των παραδοσιακών οικισμών έγινε πλέον ανάγκη επιτακτική για την διατήρηση της ιστορικής φυσιογνωμίας του τόπου μας και την φύλαξη της παράδοσης.
Η οργανική τους επανασύνδεση με τη σύγχρονη ζωή απαιτεί την άμεση κοινωνική και οικονομική δραστηριοποίηση ολόκληρου του Ελλαδικού χώρου. Σε τούτο πιστεύουμε ότι θα συμβεί η έγκαιρη διέγερση για μακρόπνοο προγραμματισμό των αρμοδίων φορέων, των επιστημονικών οργανισμών και συλλόγων σε δημοκρατική συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση και την ιδιωτική πρωτοβουλία.
Μόνο μια σφαιρική αντιμετώπιση του προβλήματος με απαραίτητη προϋπόθεση την ενεργή συμμετοχή των κατοίκων θα συμβάλλει στην ουσιαστική διατήρηση της αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς. Σε αυτό αποσκοπεί και η σημερινή συνάντηση, η οποία γίνεται σε ένα από τους χαρακτηριστικότερους και πλουσιότερους σε πολιτιστικό παρελθόν οικισμούς, το Μόλυβο. Ελπίζουμε δε ότι αυτή θα αποτελέσει ένα σωστό βήμα για συνέχιση τέτοιων αναγκαίων προσπαθειών.
Η συνάντηση, όπως ξέρετε, εντάσσεται στα πλαίσια των πολιτιστικών εκδηλώσεων που οργανώνουν ο δήμος Μήθυμνας, οι τοπικοί σύλλογοι και εμείς οι φίλοι του Μολύβου αρχιτέκτονες, για το καλοκαίρι 1980.
Πριν τελειώσω θα ήθελα εκ μέρους της Οργανωτικής Επιτροπής να ευχαριστήσω τον αρχιτέκτονα και ζωγράφο Τάκη Αλεξίου ο οποίος διέθεσε στον δήμο μεταξοτυπίες η τιμή χάριν της εκδηλώσεως είναι 2.500 η μία.
Επίσης ευχαριστούμε τον κ. Τσαλίκη για τα δωμάτια τα οποία μας παραχώρησε καθώς και όσους βοήθησαν (Π.Α.Π.ΟΚ., Ε.Ο.Τ., Ενημ. Δελτίο Τ.Ε.Ε., τον κ. Βάσο Χιωτέλλη για την αίθουσα του κινηματογράφου καθώς και την σύνταξη των Περιοδικών Άνθρωπος και Χώρος και Επίκαιρα και τον τοπικό τύπο, τον διοικητή κ. Τ. Κολλιόπουλο και τους στρατιώτες του Τάγματος Πέτρας, καθώς και την Δ.Ε.Η. (Μυτιλήνης).
Χαιρετισμός Δημάρχου Μόλυβου
Αγαπητοί φίλοι του Μολύβου και φίλοι Μολυβιάτες.
Πρώτα πρώτα θέλω να χαιρετήσω την εκδήλωση αυτή που γίνεται σήμερα στο Μόλυβο και να σας ευχαριστήσω που τον διαλέξατε ανάμεσα σε τόσα χωριά της πατρίδας μας.
Βέβαι ίσως η επιλογή αυτή να μην ήταν τυχαία.
Αφού το χωριό μας συγκεντρώνει όλα τα στοιχεία που αφορούν σ’ αυτή την εκδήλωση.
Δηλαδή και παραδοσιακός οικισμός είναι και διατηρεί όσο γίνεται περισσότερο αυτή τη μορφή. Διατηρείται δε με την συγκατάθεση και τη βοήθεια των κατοίκων.
Δυστυχώς όμως παρ’ όλο που είναι μέσα στους 400 χαρακτηρισμένους παραδοσιακούς οικισμούς της Ελλάδας, οι διάφορες υπηρεσίες του Κράτους και οι λειτουργίες τους αντί να είναι παράλληλες με τη δική μας προσπάθεια συχνά συγκρούονται μ’ αυτή και πολλές φορές την εξουδετερώνουν.
Έτσι βλέπουμε να συμμορφώνονται οι πολλοί με τους νόμους και τα διατάγματα και οι ελάχιστοι, ευτυχώς να κάνουν τερατουργήματα άσχετα με το περιβάλλον και το χρώμα του χωριού, άσχετα με την Ελληνική και τη Λαϊκή παράδοση. Και όχι μόνο στον οικοδομικό τομέα αλλά σε κάθε είδους εκδήλωση ζωής π.χ., στα τραγούδια, στα εργόχειρα, στους χορούς και γενικότερα στον τρόπο της ζωής μας.
Θα πείτε βέβαια πως είναι δυνατόν να στερούμε από τον άνθρωπο της επαρχίας πολλές απ’ τις ανέσεις που δίνει η καινούργια τεχνολογία και να τον θυσιάζουμε για να διατηρήσωμε την ομορφιά του τοπίου και να του στερούμε την ευχαρίστηση να κάνει κάτι άλλο απ’ το παραδοσιακό αν αυτό του αρέσει;
Νομίζω θα ήταν δυνατόν να βρεθεί μια μέση λύση ειδικά για μας που έχουμε νοιώσει την ανάγκη της διάσωσης του παραδοσιακού στοιχείου καθώς και την ευαισθησία και το κουράγιο να προσπαθούμε μόνοι μας να το διατηρήσουμε.
Θάπρεπε κατ’ αρχήν να υπάρχουν οι σωστοί άνθρωποι στις σωστές θέσεις, να γίνονται για κάθε τέτοιο οικισμό μελέτες σωστές και προγραμματισμένες από ειδικούς επιστήμονες, αλλά βέβαια να μην μένουν στα συρτάρια επ’ άπειρον. Να υπάρχει κάποια επιδότηση στα διατηρητέα χωριά γιατί όλοι ξέρουμε ότι τα παραδοσιακά στοιχίζουν ακριβότερα απ’ τα κτίσματα με μπετόν και τούβλα.
Για να γίνουν όμως ολ’ αυτά χρειάζεται αγάπη και μεράκι για το όμορφο και το παραδοσιακό.
Όμως κυριαρχεί και υπερτερεί το κυνήγι του εύκολου κέρδους και αυτό είναι που δεν εξουδετερώνεται με τίποτα.
Ίσως μας χρειάζεται μια πολύχρονη και πολύπλευρη παιδεία, που θα μας έδειχνε ν’ αγαπάμε τα δικά μας πρότυπα τα Ελληνικά και θα μας έδινε τον τρόπο να διατηρήσωμε καλύτερα.
Αλλά και αν μας είναι δύσκολο να έχουμε αυτού του είδους την παιδεία δεν θα είναι δύσκολο να γίνουν σχολές για τεχνίτες που θα μπορούσαν να κάνουν σωστά όχι μόνο τα λιθόστρωτα και τα κτίσματα αλλά και κάθε τι το παραδοσιακό.
Επίσης καλό θα ήταν οι διάφοροι τεχνικοί να δείχνουν στους ιδιοκτήτες τι είναι σωστό και όμορφό για τον κάθε οικισμό και την κάθε περίπτωση.
Αλλά και η φροντίδα του κράτους θα πρέπει να είναι ιδιαίτερη για τον κάθε οικισμό. Γιατί απ’ τους 400 οικισμούς τους διατηρητέους της Ελλάδας καθένας έχει το δικό του χρώμα και τα δικά του προβλήματα π.χ. υπάρχει ένα διάταγμα που ορίζει κάλυψη 50% των οικοπέδων στα χωριά όπως ο Μόλυβος.
Όσοι λοιπόν έχουν ένα μικρό οικόπεδο δεν μπορούν να χτίσουν και αν δεν μπορούν να πληρώσουν και το ακριβότερο ενοίκιο του χωριού πρέπει να φύγουν απ’ το χωρίο τους.
Και επιδιώκουν πολλοί να ξαναγυρίσουν στα χωριά τους, αλλά μ’ αυτές τις συνθήκες δεν μπορούν.
Κι’ όλα αυτά όταν το κράτος αγωνίζεται για να γυρίσει ο κόσμος στην επαρχία π.χ. ο Μόλυβος δεν έχει μέσα στα όρια του οικισμού αλλά οικόπεδα για χτίσιμο.
Αφού λοιπόν θέλουμε να διευκολύνουμε τον κάθε ξενιτεμένο Μολυβιάτη να ξαναγυρίσει πίσω, θα πρέπει κάποια επέκταση του οικισμού με τον ίδιο αρχιτεκτονικό ρυθμό.
Ο Δήμος έχει 500 στρέμματα κατάλληλα γι’ αυτόν τον σκοπό που όμως δεν γίνεται πραγματικότητα, γιατί δεν υπάρχει η κατάλληλη μέριμνα.
Ας αφήσουμε την ταλαιπωρία που υφίσταται ο καθένας που αποφασίζει να κτίσει και επιχειρεί να βγάλει μια άδεια. Μέχρι να έλθει η άδεια με την συνεχή άνοδο του πληθωρισμού, δεν τον φθάνουν τα χρήματα ούτε για το μισό έργο.
Πως όμως να διατηρήσουμε την παράδοση μας, όταν γίνεται μόδα το ξένο και το κακόγουστο και όταν τα πάντα μεταφράζονται σε χρήμα;
Φτάνουν οι διαλέξεις και οι εκδηλώσεις των διαφόρων πολιτιστικών φορέων; Αυτές μας προβληματίζουν προς στιγμήν και κατόπιν οι περισσότεροι συνεχίζουμε την αδράνεια, έχοντας ίσως υπ’ όψιν μας, πως θα μείνουμε μόνο με την προσπάθεια μας.
Νομίζω λοιπόν για να μπορέσουμε να κάνουμε κάτι θετικό για την διάσωση της παράδοσης, δεν φτάνουν τα όμορφα λόγια και οι προβολείς στην τηλεόραση.
Χρειάζεται αληθινό και υπεύθυνο κρατικό ενδιαφέρον.