Το πρόβλημα του περιβάλλοντος του φυσικού και του πολιτιστικού, είναι από τα μεγαλύτερα της εποχής μας. στο Σύνταγμα του 1975 έχει περιληφθεί ειδική διάταξη του άρθρου 24, που ορίζει ότι η προστασία του περιβάλλοντος αποτελεί υποχρέωση του Κράτους. Ειδικότερα μάλιστα για την προστασία του περιβάλλοντος προβλέπεται (από την παρ. 6 του άρθρου 24) ότι τα μνημεία και οι παραδοσιακές περιοχές και στοιχεία τελούν υπό την προστασία του Κράτους και ότι θα θεσπιστεί νόμος, που θα ορίζει τα αναγκαία μέτρα προστασίας.
Ωστόσο οι συνταγματικές διατάξεις θα μείνουν νεκρό γράμμα αν δεν κινητοποιηθεί η ίδια η κοινωνία, αν δεν ενεργοποιηθεί ο λαός, αν ο κάθε πολίτης δεν θεωρήσει σαν δική του προσωπική υπόθεση την προστασία του πολιτιστικού περιβάλλοντος αν δεν νοιώσει ότι είναι βασικό υπαρξιακό καθήκον η διάσωση του.
Αλλά για να είναι αποτελεσματική και γόνιμη η συμμετοχή του πρέπει να γίνεται με συλλογική, λαϊκή βάση και με σύστημα. Γι’ αυτό κάθε τέτοια εκδήλωση πρέπει να χαιρετίζεται με ενθουσιασμό.
Μια εκδήλωση από τις πιο αξιόλογες ήταν η συνάντηση «παράδοση – χώρος – ζωή» που έγινε στις 26 Ιούλη στη Μήθυμνα της Λέσβου με πρωτοβουλία μιας δραστήριας ομάδας νέων επιστημόνων. Η συνάντηση πλαισιώθηκε από ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις του καλοκαιριού 1980, που οργάνωσαν ο δήμαρχος και οι τοπικοί σύλλογοι της Μήθυμνας. Η συνάντηση περιέλαβε εισηγήσεις, προβολή ταινιών και δημόσια συζήτηση. Άρχισε με μια γενική επισκόπηση της οικιστικής εξέλιξης στον Ελλαδικό χώρο. Στη συνέχεια ερευνήθηκαν οι δυνατότητες διατήρησης των ζωντανών παραδοσιακών οικισμών στον ελλαδικό χώρο που εξετάστηκαν επεκτατικής μέθοδοι για τη συλλογή των στοιχείων, που είναι απαραίτητα σε κάθε μελέτη προστασίας.
Πολύ παραστατικά περιγράφηκε η οικιστική εξέλιξη της Μήθυμνας και τονίστηκε η διπλή ανάγκη της προστασίας εφ’ ενός της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς του τόπου και της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης του οικισμού αφ’ ετέρου. Ο τομέας των εισηγήσεις ολοκληρώθηκε με την εξέταση ενός αλλού ελληνικού χώρου με παράδοση: του Ζαγοριού και μιας Γιουγκολαυϊκής πόλης: του Πρίτσρεν, προτύπου Βαλκανικής παράδοσης και με την μελέτη της συνεισφοράς της χημείας των δομικών υλικών στην προστασία των αρχαιολογικών και παραδοσιακών μνημείων.
Ακολούθησε δημόσια συζήτηση και η εκδήλωση έκλεισε αργά το βράδυ με την ανάγνωση ψηφίσματος στο οποίο διατυπώθηκαν διάφορα αιτήματα.
Η πρόσκληση για δημόσια συζήτηση δεν είχε δυστυχώς μεγάλη απήχηση. Οι κάτοικοι του Μολύβου, που άρχισαν να προσέρχονται αθρόα κυρίως μετά την αρχή της προβολής των ταινιών διστάζουν να εκφράσουν τις απόψεις τους για τα θέματα, που άμεσα τους ενδιέφεραν. Το ίδιο εξάλλου φαινόμενο παρατηρήθηκε σε μια προηγούμενη συζήτηση που αφορούσε την θέση της γυναίκας στη σύγχρονη Ελλάδα.
Αυτή και μόνο όμως η παρουσία του ντόπιου στοιχείου είναι ενθαρρυντική για τη συνέχιση των πολιτιστικών εκδηλώσεων, αφού η απροθυμία του να συμματάσχει πρέπει να αποδοθεί σε προσωρινή αδυναμία να εκφραστεί και όχι σε έλλειψη ενδιαφέροντος.
Οι ενδείξεις (αν όχι οι αποδείξεις) για την ύπαρξη ενδιαφέροντος ήταν πολλές. Ο κόσμος δεν αποχώρησε παρ’ όλο το αναγκαστικό μακρόχρονο διάλειμμα λόγο διακοπής του ρεύματος. Κι ύστερα η εκδήλωση, όπως φάνηκε αργότερα, τις επόμενες μέρες, αποτέλεσε έναυσμα για ποικίλες ιδιωτικές συζητήσεις στα σπίτια και στα καφενεία. Δεν είναι λοιπόν αβάσιμη η ελπίδα πως σε επόμενες εκδηλώσεις και δημόσιες συζητήσεις η συμμετοχή θα είναι μεγαλύτερη και ουσιαστικότερη. Από την εκδήλωση δεν έλειψαν και παραθεριστές επιστήμονες και καλλιτέχνες που έδειξαν την αγάπη και το ενδιαφέρον τους για το Μόλυβο.
Ανεπιφύλακτα η συνάντηση αυτή είναι ένα φωτεινό μήνυμα για το μέλλον του Μολύβου, αλλά και του τόπου μας γενικότερα.
