Εκδ. ΘΕΜΕΛΙΟ
Ξανακυκλοφόρησε σε προσεγμένη και καλαίσθητη έκδοση το γνωστό βιβλίο του Π. Ν. Τζελέπη, για τη Λαϊκή Αρχιτεκτονική του Τόπου μας. (1).
Θάταν όμως χωρίς νόημα να αποπειραθούμε μια «βιβλιοκριτική», για ένα τόσο αναγνωρισμένο έργο σαν κι αυτό που παρουσιάζουμε, γι’ αυτό και το σύντομο αυτό σημείωμα δεν θέλει νάναι τίποτ’ άλλο, παρά μια ενημέρωση.
Η νέα αυτή έκδοση αποτελεί τη δεύτερη σε ελληνική γλώσσα (2) του έργου που ο Τζελέπης κυκλοφόρησε στο Παρίσι και που με τίτλο «L’ Architecture Populaire en Grece», απόσπασε τις πιο ενθουσιώδεις διεθνείς κριτικές. Με πρόλογο του Ch. Zervos, το βιβλίο είχε πραγματικά εκτιμηθεί στο χώρο της πνευματικής Ευρώπης, της δεκαετίας του ’50, γιατί έφερνε την εμπειρία – μαζί με τη γνώση – του δημιουργού του, στα κεφάλαια εκείνα της ελληνικής αρχιτεκτονικής δημιουργίας τόσο λίγο γνωστά και τόσο πολύ αγνοημένα.
Η «οικοδομική σοφία» του λαού μας, έβρισκε στον ερμηνευτή της, την πιο ειλικρινή της δικαίωση, μια και ο Τζελέπης, «Μάστορας» και ο ίδιος – αρχιτέκτονας απ’ τους πιο σημαντικούς στην ελληνική πρωτοποριακή αρχιτεκτονική του μεσοπολέμου (3) -, είχε όλα τα μέσα και τις γνώσεις εκείνες για να κατανοήσει και για να αποδώσει με μοναδική σαφήνεια στα κείμενα και στα σκίτσα, τη μεγάλη σημασία της ελληνικής λαϊκής αρχιτεκτονικής.
Μέσα απ’ τα σκίτσα αυτά του Τζελέπη (που ποτέ δεν παρασύρονται σε ζωγραφικές εντυπώσεις) ξεπηδάει η «συγχονότητα» της λαϊκής επινόησης, μαζί με το μεγαλείο της, που είναι τελικά και η συνολική έκφραση με το μέσο της αρχιτεκτονικής της ιστορίας ενός ολόκληρου λαού για να δικαιώσει έτσι την πολιτιστική εξελικτική παρουσία του στα νεώτερα χρόνια της ιστορίας του.
Αλλά πριν κλείσουμε το μικρό αυτό ενημερωτικό σημείωμα, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε και ένα άλλο γεγονός που άμμεσα συνδέεται με το βιβλίο αλλά και με το συνολικό έργο του Π.Ν. Τζελέπη και αυτό το γεγονός είναι ο χρόνος που δουλεύεται το βιβλίο, δηλαδή η εποχή που προηγείται του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου και αυτή που αμέσως ακολουθεί τη λήξη του. Αυτό δεν είναι άσχετο με το γεγονός επίσης, της προσπάθειας που όλη η γενιά του 1930 – η γενιά του Τζελέπη -, κάνει για την ανάκτηση της αυτογνωσίας μας μέσα απ’ την αρχιτεκτονική κουλτούρα, παρουσιάζοντας έργα σύγχρονης αρχιτεκτονικής ακόμα θαυμαστά για την διαλεκτική της αρχιτεκτονικής σύνθεσης.
Γι’ αυτό και το βιβλίο αυτό, αποτελεί πολύτιμη μαρτυρία του αγώνα που ο Τζελέπης με τόση μετριοφροσύνη και συνέπεια πρόσφερε στον Τόπο με το συνολικό του έργο.