Ομάδα μελέτης
Γκουγκούδη Δήμητρα, Αρχιτέκτονας Μηχναικός ΑΠΘ
Καλκούλης Αποστόλης, Αρχιτέκτονας Μηχανικός ΔΠΘ
+ aether:arch (facebook.com/aetherarch , aetherarch.com , instagram.com/aetherarch)
Μόρας Αντώνης Αρχιτέκτονας Μηχανικός ΑΠΘ
Δέσποινα Πάλη Αρχιτέκτονας Μηχανικός ΠΘ
Γεωργούλη Χάιδω φοιτ. Αρχιτεκτονικής ΠΘ
Ευσταθίου Χριστίνα φοιτ. Αρχιτεκτονικής ΔΠΘ
Βασίλης Παπαδόπουλος φοιτ. Αρχιτεκτονικής ΠΘ
Ο ΗΛΙΑΚΟΣ
Η πρόκληση της συν-κατοίκησης στη σύγχρονη έποχη καλείται να αντιμετωπίσει την αποσύνδεση της κατοικίας από την κληρονομιά της ανάμνησης. Ο τρόπος με τον οποίο κατοικούμε είναι αποδεσμευμένος από τις αναμνήσεις της ενηλικίωσης μας καθώς όλο και περισσότερο οι κοινωνικές μας σχέσεις είναι απεδαφοποιημένες διασυνδέομενες με τρόπους που διαφεύγουν του φυσικού χώρου, των δεσμεύσεων του και της αναπόφευκτης μνήμης που εγγράφεται στις εκφάνσεις του. Ωστόσο, έννοιες όπως αυτή της οικολογίας και της βιωσιμότητας επανέρχονται στον κοινωνικό προβληματισμό καθώς επανεδαφοποιούν με καθαρά οικο-λογικούς όρους τον τρόπο με τον οποίο κατοικούμε και βιώνουμε το περιβάλλον μας τόσο το φυσικό όσο και το ανθρωπογενές. Αναδύεται μία αίσθηση της συν-οικίας η οποία ξεφεύγει από τις διαστάσεις της καταγωγής που είχε και αποκτά μια πιο διευρυμένη συλλογική συνείδηση η οποία συγκεράζει τον τρόπο κατοίκησης με την κοινή συνείδηση του περιβάλλοντος και την προσαρμογή στις ποιότητες αυτού ως πρωτόλειου στοιχείου προσδιορισμού των ανθρώπινων δραστηριοτήτων. Η προσαρμογή στο περιβάλλον συν-οικώντας σε αυτό καλεί σε ένα σχεδιασμό που υιοθετεί τις ιδιαιτερότητες του ως προυποθέσεις για την άνθιση των κοινωνικών σχέσεων. Η αξιοποίηση της σχεδιαστικής ευφυιάς των τυπολογιών του παρελθόντος αποτελεί ένα πεδίο πειραματισμού που μπορεί να προσφέρει παραδείγματα άξια υβριδοποίησης καθώς στην υλικότητα τους αποκρυσταλλώνεται η ίδια η ιδέα ότι οι άνθρωποι συν-οικούν στο περιβάλλον εν μέσω συνεχώς μεταβαλλόμενων συνθηκών.
Ο τύπος του ηλιακού τόσο ως βιοκλιματικό όσο και ως κοινωνικό σχήμα / πεδίο αποτέλεσε ένα τέτοιο εφαλτήριο για την πρόταση. Ο ηλιακός σε συνδυασμό με την ιδέα της διαβαθμισμένης κοινωνικότητας έδωσε ώθηση στον προσδιορισμό κόμβων δραστηριοτήτων σε άμεσο συγκερασμό με την προσαρμογή στις περιβαλλοντικές και κοινωνικές συνθήκες. Ο ηλιακός συν-μόρφωσε ως σχήμα το ίδιο το κτίριο πληροφορώντας διαρκώς τη λειτουργία του, εμπλουτίζοντάς το την ίδια στιγμή με τις αναμνήσεις που συγκροτούν ευφυώς ένα επιτελικό σχήμα χωρίς να έλκει στη στείρα μίμηση του ως φόρμα.
ΔΙΑΣΥΝΔΕΟΝΤΑΣ ΔΗΜΟΣΙΟ κ ΙΔΙΩΤΙΚΟ
Η ευρύτερη περιοχή χαρακτηρίζεται από την απουσία δημόσιων χώρων καθώς η κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι χαρακτηρισμένοι ως κοινόχρηστοι χώροι παρουσιάζουν στοιχεία εγκατάλειψης τα οποία είναι και αποτέλεσμα δύο άλλων βασικών λόγων. Ο πρώτος λόγος είναι η κλίμακα των δημόσιων χώρων η οποία είναι μικρή με αποτέλεσμα να μη μπορούν να φιλοξενηθούν ουσιαστικές λειτουργίες δημόσιου χαρακτήρα ενώ ο δεύτερος λόγος αφορά στο γεγονός ότι οι χώροι δεν είναι διαμπερείς και κατά συνέπεια δε διασχίζονται αλλά προσαρτώνται σε κάποιο δρόμο. Αυτή η παρατήρηση σχετικά με την κατάσταση του δημόσιου χώρου έδωσε και το έναυσμα για την παρούσα μελέτη σκοπός της οποίας είναι η ανάδειξη του δημόσιου χώρου μέσα από τη λειτουργική του διαβάθμιση με σκοπό τη σύνδεση τόσο με το ευρύτερο οικιστικό περιβάλλον όσο και με τη μικροκλίμακα της κατοικίας. Το μέσο για την επίτευξη των παραπάνω στόχων είναι η υιοθέτηση στρατηγικών που σχετίζονται με την αξιοποίηση των περιβαλλοντικών συνθηκών σε επίπεδο μικροκλίμακας με εφαρμογή στα παθητικά κτίρια και στους ενεργούς δημόσιους χώρους οι οπoίοι θα βοηθήσουν στην προώθηση ενός άλλου μοντέλου διαβίωσης σε επίπεδο συν-οικίας.
Η δομή του κτιρίου ακολουθεί μία υβριδική δομή βάσης – κορμού – στέψης με τις δημόσιες δραστηριότητες να αναπτύσσονται διαβαθμισμένα και στα τρία μέρη και τις όψεις να χαίρουν ενιαίας αντιμετώπισης φορμαλιστικά Για την ανάδειξη και αξιοποίηση του δημόσιου χώρου επιλέχθηκε ο προσδιορισμός των κοινόχρηστων χώρων στα άκρα των δύο τεμαχίων με το κτίριο να λειτουργεί ως συνδετικός δεσμός αυτών. Για να ενισχυθεί η κλίμακα αυτών επιλέχθηκε το κτίριο να σηκωθεί σε pilotis (βάση) και να τοποθετηθεί κατά μήκος των τεμαχίων στον άξονα ανατολής δύσης. Για την απρόσκοπτη ανάπτυξη δραστηριοτήτων γειτονιάς η κίνηση των οχημάτων περιορίζεται και η στάθμευση εντοπίζεται κατά κύριο λόγο σε βοηθητικούς υπόγειους χώρους. Ο βασικός άξονας κινήσεων και προσβάσεων των οικιστικών μονάδων αναπτύσσεται στη βορεινή πλευρα με μέριμνα τόσο για ΑΜΕΑ όσο και για ποδηλάτες. Υιοθετώντας την τυπολογία του «ηλιακού» που χρησιμοποιείται κατά κόρον στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική οι προσβάσεις των διαμερισμάτων εντοπίζεται στο βορρά με εσοχές με σκοπό τη φιλοξενία δραστηριοτήτων στον κορμό των κτιρίων.Ένα δεύτερο επίπεδο δημόσιων δραστηριοτήτων αναψυχής χωροθετούνται στο δώμα (στέψη) των κτιρίων (πισίνα, εναέριος περίπατος, χώροι ηρεμίας και στάσης) και το ισόγειο με τη δημιουργία ενός αμφιθεάτρου με δυνατότητα φιλοξενίας δραστηριοτήτων όπως κινηματογραφικές προβολές ή εκδηλωσεις δημόσιου χαρακτήρα. Με αυτό τον τρόπο επιτυγχάνεται και η σύνδεση δημόσιου και ιδιωτικού με τρόπο έμμεσο / λοξό (oblique) καθώς από το επίπεδο της δημόσιας δραστηριότητας μεταφερόμαστε σε ένα διαβαθμισμένης ιδιωτικότητας επίπεδο στο εσωτερικό του κτιρίου το οποίο έχει τη μορφή του ηλιακού το οποίο με τη σειρά του δημιουργεί υποχωρήσεις για την είσοδο στα διαμερίσματα. Για να αυξηθεί η αίσθηση της κοινότητας μεταξύ των κατοίκων οι «ηλιακοί» εντοπίζονται στους μονούς ορόφους με τα διαμερίσματα να αναπτύσσονται σε δύο επίπεδα με σκοπό την ελαχιστοποίηση των υπέργειων διαδρόμων. Την ίδια στιγμή με την εφαρμογή της τυπολογίας των διώροφων κατοικιών γενική διάστασης 5.40 μ.*11 μ. όλες οι κατοικίες είναι διαμπερείς, με εσωτερικό αίθριο, κεραμικά κλωστρά στο νότο έτσι ώστε να διευκολύνεται ο φυσικός δροσισμός τους με το φαινόμενο της ηλιακής καμινάδας. Κάθε μονάδα κατοίκησης διαθέτει ημιυπαίθριους χώρους τόσο στο βορρά όσο και στο νότο με τα κεραμικά κλωστρά να φιλτράρουν τόσο την ηλιακή ακτινοβολία αλλά και τα βλέμματα.
Τα 2 τεμάχια διαθέτουν ανοιχτά όρια με τους γειτονικούς χώρους πρασίνου δημιουργώντας ένα δημόσιο χαρακτήρα. Τα μέτωπα των τεμαχίων 1 και 2 στις οδούς Τενέδου και Κορυτσάς περιλαμβάνουν τις προσβάσεις – εισόδους αντίστοιχα. Από την οδό Τενέδου προβλέπεται η είσοδος για το τεμάχιο 1. Εκεί προτείνεται ισόγειος χώρος στάθμευσης, χώρος εισόδου στον κτιριακό όγκο και χώρος συνάθροισης. Επιπλέον, από την οδό Τενέδου υπάρχει πρόσβαση πεζών και για το τεμάχιο 2. Στην οδό Κορυτσάς προβλέπεται η είσοδος του υπόγειου parking για το τεμάχιο 2, καθώς επίσης και η πρόσβαση των πεζών για τους δημόσιους χώρους και το πάρκο που προβλέπονται.